Türkiye de Mermer Sektörü

Türkiye’de mermer sektörü

MTA raporlarına göre Türkiye 5 milyar m³ mermer rezervi (görünür + muhtemel + mümkün) ile dünya mermer potansiyelinin %40’ına sahiptir. Toplam rezervi 13.9 milyar ton (yaklaşık 5,1 milyar m³) olan Türkiye’nin, 1,6 milyar ton civarındaki görünür rezervi, bugünkü temposuyla, dünya tüketimini 80 yıl karşılayabilecek düzeydedir. Türkiye’de 80’in üzerinde değişik yapıda, 120’nin üzerinde değişik renk ve desende mermer rezervi belirlenmiştir. Uluslararası piyasalarda en tanınmış mermer çeşitleri, Süpren, Elazığ Vişne, Akşehir Siyah, Manyas Beyaz, Bilecik Bej, Kaplan Postu, Denizli Traverten, Ege Bordo, Milas Leylak, Karacasu Yeşili (Firuze)Kütahya Chocolate Traverten, Gemlik Diyabaz ve Afyon Şeker‘dir.

Sektörde yaklaşık 800 ocak, 1500 fabrika ve 7000 civarında atölye faaliyet göstermektedir. Ocakların %90’ı Ege ve Marmara Bölgesinde yoğunlaşmıştır. Mevcut ocakların %27’siBalıkesir, %24’ü Afyonkarahisar, %12’si Bilecik, %8’i Denizli, %6’sı Muğla ve % 4’ü de Eskişehir İllerinde yer almaktadır. Bu bölgelerdeki üretim tüm üretimin %65’ini oluşturmaktadır.

Afyonkarahisar Bölgesinde yaklaşık 45’i büyük çaplı entegre tesis olmak üzere toplam 355 civarında mermer işleme tesisi vardır. Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi içinde ise 40 adet mermer işleme tesisi bulunmaktadır.

Afyonkarahisar’ın yıllık mermer üretiminin 6.611.000 m² civarında olduğu hesap edilmektedir. 2003 yılı mermer ve doğal taş ihracatı ise 73.086.000 $’dır. Mermer kaynakları ve işleme kapasitesi ile ülkemizin en önemli merkezlerinden birisi haline gelmiştir. Zira, Türkiye’den yapılan mermer ihracatının %14’ü Afyonkarahisar firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir.

Türkiye, maden varlığı açısından doğal taşlar alt grubu içerisinde önemli ölçüde mermer rezervine sahiptir. Pek çok çeşit, renk, desen ve kalitede mermer çıkarılan Türkiye’de, rezervin büyük bölümü Afyonkarahisar, Balıkesir, Muğla, Eskişehir, Denizli, Elazığ, Tokat, Çanakkale, Konya, Bilecik ve Kırşehir’de bulunmakta, yoğunlukla bu illerde faaliyet gösteren çoğunluğu küçük ve orta ölçekli pek çok işletmede, doğal taş/mermer işleme alanında faaliyet göstermektedir.

Günümüzde yapıtaşından çok kaplama, döşeme ve dekorasyonda kullanılan doğal taşların özelliğine göre kullanım alanı da değişmekte, örneğin granit dış yapıların kaplanmasında ve döşemelerde, mermer ise daha çok inşaat sektöründe iç mekanlarda ve güzel sanatlar, dekorasyon, mezar ve mezar taşı gibi alanlarda kullanılmaktadır. Ayrıca mermer, karayolu, beton, asfalt ve son kat dolgu malzemesi ve kimya sanayinde yem ve gübre katkısı olarak da kullanılmaktadır.

2003 yılında dünya doğal taş blok üretimi yaklaşık 75 milyon ton olup, 6 milyon tonluk üretim ile Türkiye’nin payı yaklaşık %8’dir. 2004 yılında ise bu rakam 7,2 milyon ton (tahmini) olarak gerçekleşmiştir. Dünya doğal taş üretiminde Asya’da Çin’in etkisi, Avrupa’da Türkiye’nin etkisi göze çarpmaktadır. Dünya doğal taş üretimi kıtalara göre değerlendirildiğinde Asya %44’le birinci sırada, Avrupa %42 ile ikinci sırada yer almaktadır. Asya’da başta Çin olmak üzere, Hindistan, İran önemli üretim potansiyeli olan ülkelerdir. Avrupa’da ise İtalya, İspanya, Türkiye ve Portekiz doğal taş üretimi ve ticaretinde söz sahibidir.

Türkiye’nin 1994 yılında yaklaşık 60 milyon dolar olan ham ve işlenmiş doğal taş ihracatı, özellikle 2002, 2003 ve 2004 yıllarında oldukça büyük bir ivme kazanarak, 2002 yılında 304.331.033 dolar, 2003 yılında 431.100.538 dolar, 2004 yılında da 626 milyon dolar (tahmini) olarak gerçekleşmiştir. 1989-2003 yılları arasında Türkiye’nin doğal taş ihracatında ilk üç sırayı mermer-renkli taşlar, traverten ve granit almıştır. 2000 yılından sonra hızlı bir yükselişe geçen traverten ihracatı 2002 yılında mermer-renkli taşları yakalayarak 2003 yılında birinci sıraya yükselmiştir. 2003 yılında, doğal taşlar grubu içerisinde, 179.765.150 dolarlık traverten, 172.498.953 dolarlık mermer, 13.342.139 dolarlık granit, 8.136.675 dolarlık oniks, 423.769 dolarlık kayağan taş ihracatı yapılmıştır. Bu sınıflama dışında kalan diğer taşlarda ise 56.933.852 dolarlık ihracat gerçekleşmiştir.